Dziś trudno wyobrazić sobie świat bez aplikacji mobilnych. Ich popularność gwałtownie wzrosła wraz z upowszechnieniem się smartfonów. Aplikacje mobilne są obecne w prawie każdej dziedzinie życia. Rozrywka, bankowość, zdrowie, sport, nauka, transport, jedzenie, komunikacja ze znajomymi – to tylko kilka przykładów takich sfer. Rynek aplikacji mobilnych bardzo dynamicznie się rozwija a jego wartość ciągle rośnie. Aplikacje mobilne mogą być też dla twórców całkiem sporym źródłem dochodów. Jednak, aby tak się stało, już na etapie pomysłu na aplikację należy zastanowić się nad kluczowymi kwestiami prawnymi. Jedną z nich są prawa własności intelektualnej.  

Czym jest własność intelektualna?

Podczas tworzenia aplikacji mobilnych powstają różne prawa własności intelektualnej (PWI). PWI mogą powstawać w różnym czasie. Aby dobrze nimi zarządzać trzeba wiedzieć czym są, jakie są ich rodzaje i jak prawidłowo je zidentyfikować.  

Najprościej rzecz ujmując, własność intelektualna to wynik procesu intelektualnego człowieka, który został przedstawiony w materialnej postaci. Własność intelektualna dzieli się na dwie kategorie:  

Własność przemysłowa, która obejmuje:
  1. patenty na wynalazki,
  2. znaki towarowe,
  3. wzory przemysłowe,
  4. oznaczenia geograficzne,
  5. wzory użytkowe,
  6. topografie układów scalonych.

 

Prawa autorskie, które chronią między innymi:
  1. utwory literackie,
  2. filmy,
  3. piosenki,
  4. obrazy,
  5. rzeźby, fotografie,
  6. programy komputerowe.

Jak widać praw własności intelektualnej jest wiele. Również w aplikacjach mobilnych możemy znaleźć większość z nich. Twórcy aplikacji powinni przede wszystkim zidentyfikować w aplikacji utwory, które podlegają ochronie prawnoautorskiej. Wiele osób myśli o aplikacjach mobilnych tylko w kontekście oprogramowania czy programu komputerowego. Tymczasem często są tam też inne utwory, np. grafiki, tekst, dźwięk, wideo, ikony. Każdy z tych utworów podlega odrębnej ochronie i każdy z nich powinien być należycie zabezpieczony. 

Poza ochroną prawnoautorską, warto zastanowić się nad dodatkowymi możliwościami ochrony aplikacji mobilnych, które przewiduje prawo własności przemysłowej. Ochrona prawnoautorska powstaje automatycznie z chwilą ustalenia utworu, co do zasady na rzecz twórcy, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o prawidłowe nabycie autorskich praw majątkowych lub licencji od twórcy danego utworu. Natomiast w celu uzyskania ochrony przewidzianej przez prawo własności przemysłowej należy postarać się o rejestrację we właściwym urzędzie np. Urzędzie Patentowym RP, EUIPO czy WIPO.    

Przegląd najważniejszych PWI dla twórców aplikacji mobilnych  

Prawa autorskie

Prawo autorskie jest jednym z podstawowych praw własności intelektualnej. Chroni ono stworzony utwór przed wykorzystaniem go przez inne osoby bez zgody właściciela. Oznacza to, że co do zasady utwór może być wykorzystywany tylko przez jego właściciela lub licencjobiorcę.

Ochrona prawnoautorska w wielu krajach (w tym w Polsce) jest automatyczna i niezależna od jakichkolwiek formalności. Obejmuje ona każdy przejaw działalności twórczej człowieka o indywidualnym charakterze. Dane dzieło musi być więc twórcze i posiadać indywidualny charakter, aby podlegało ochronie. Nie musi ono natomiast przedstawiać żadnej wartości ekonomicznej.  

Warto również pamiętać, że w niektórych krajach (np. USA) istnieją systemy rejestracji praw autorskich, które ułatwiają właścicielom praw autorskich dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich.  

Prawa autorskie mogą chronić oprogramowanie, interfejs graficzny, ikony, tekst, muzykę, wideo i inne kreatywne elementy aplikacji mobilnej. Należy więc zadbać o prawidłowe nabycie praw autorskich lub licencji do wszystkich takich elementów aplikacji. O czym warto pamiętać przy nabywaniu autorskich praw majątkowych pisaliśmy w tym artykule.

Oprócz majątkowych praw autorskich, twórcom utworów przysługują także osobiste prawa autorskie, które chronią więź twórcy z utworem. Należą do nich m.in. prawo do autorstwa utworu, prawo do rzetelnego wykorzystania utworu czy prawo decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu. Autorskich praw osobistych nie można się zrzec. Można natomiast zadbać, aby w umowie twórca zobowiązał się do powstrzymania się od wykonywania osobistych praw autorskich do utworu. Twórca może również upoważnić nabywcę autorskich praw majątkowych do wykonywania praw osobistych w jego imieniu.  

Znaki towarowe

Inną metodą ochrony własności intelektualnej aplikacji jest rejestracja jej nazwy, logo, ikon, charakterystycznych obrazków, sekwencji obrazów, dźwięków jako znaków towarowych. Zasady dotyczące tego co można, a czego nie można zarejestrować jako znak towarowy nie są łatwe. Przykładowo zbyt opisowe oznaczenie takie jak “aplikacja sportowa” zazwyczaj nie może być zarejestrowane, ponieważ wprost opisuje usługę, która jest sygnowana tym oznaczeniem. Oznaczenie nie może też wprowadzać odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów lub usług, nie może być sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami.  

Ważne jest również prawidłowe i precyzyjne określenie wykazu towarów i usług do oznaczania, których używany będzie znak towarowy. Przy sporządzaniu wykazu należy wskazać klasy grupujące określone towary i usługi, zgodnie z aktualną klasyfikacją przyjętą na podstawie Porozumienia nicejskiego.  

Należy również zastanowić się nad terytorialnym zasięgiem znaku towarowego. Może to być np. ochrona na terytorium Polski, Unii Europejskiej lub w poszczególnych krajach.  

Istnieje wiele narzędzi mających na celu ułatwienie rejestracji znaków towarowych np. TmClass, TmView czy przyśpieszone tryby rejestracji typu fast track. Jednak w związku z tym, że prawo znaków towarowych nie jest łatwą dziedziną warto skorzystać w tej materii z pomocy wykwalifikowanego prawnika specjalizującego się w znakach towarowych (rzecznika patentowego, radcy prawnego lub adwokata). Z pewnością pomoże on w ustaleniu czy proponowane oznaczenie może zostać zarejestrowane jako znak towarowy i przeprowadzić poszukiwania w celu znalezienia potencjalnie kolidujących znaków.  

Rejestracja znaku towarowego

Najlepiej rejestrację znaku towarowego rozważyć jeszcze przed uruchomieniem aplikacji mobilnej, aby zidentyfikować jak najwcześniej możliwe problemy, które mogą się pojawić podczas rejestracji znaku towarowego. Przykładowo może okazać się, że podobny lub identyczny znak towarowy już istnieje i należy dokonać zmiany nazwy aplikacji. Może to być szczególnie bolesne, jeśli zaangażowaliśmy już czas i pieniądze w wymyślenie nazwy i stworzenie wokół niej określonej strategii marketingowej. Co więcej nawet jeśli twórca aplikacji nie decyduje się na rejestrację znaku towarowego powinien przynajmniej przeprowadzić poszukiwania czy istnieje podobny lub identyczny znak towarowy, aby nie naruszyć praw właściciela takiego znaku towarowego, zwłaszcza, że ma on prawo do skutecznego zablokowania używania takiego podobnego lub identycznego oznaczenia. Ponadto przysługują mu także roszczenia odszkodowawcze. W celu poszukiwań podobnych lub identycznych znaków towarowych warto skontaktować się z prawnikiem specjalizującym się w znakach towarowych lub przynajmniej samodzielnie skorzystać z wyszukiwarki TmView, która prawidłowo użyta, pomaga w takich poszukiwaniach.  

Rezygnując z rejestracji znaku towarowego warto również pamiętać, że inny podmiot może zastrzec nasze oznaczenie dla swoich towarów lub usług przez co możemy zostać mocno ograniczeni w używaniu dotychczasowego oznaczenia.  

Rejestracja danego oznaczenia jako znaku towarowego pozwala właścicielowi uzyskać:  

  • wyłączność na używanie znaku w stosunku do wskazanych towarów lub usług,  
  • silne narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją,
  • korzyści majątkowe i podatkowe (np. możliwość sprzedaży, zastawu, licencjonowania, wliczenia w koszty uzyskania przychodów). 

– warto zatem poważnie zastanowić się nad tą metodą ochrony własności intelektualnej.   

Wzory przemysłowe

Wzory przemysłowe służą do ochrony wyglądu zewnętrznego produktu. Mogą to być produkty dwuwymiarowe np. etykiety, logo, layout aplikacji mobilnej, rysunek postaci bajkowej, jak również klasyczne produkty przestrzenne np. meble, buty, zabawki.  

Czasami ten sam przedmiot (np. logo) można chronić zarówno jako znak towarowy jak i wzór przemysłowy. Służą one jednak innym celom i występują między nimi różnice. Podobieństwem natomiast jest to, że właściciel znaku towarowego lub wzoru przemysłowego może skutecznie zakazać innym podmiotom posługiwania się identycznymi lub podobnymi oznaczeniami.  

Znaki towarowe zabezpieczają przede wszystkim nazwę i logo. Natomiast wzory przemysłowe wygląd przedmiotu.  

Prawo ochronne na znak towarowy można przedłużać w zasadzie bezterminowo. Potrzebne jest tylko regularne (co 10 lat) uiszczanie stosownych opłat. Natomiast wzór przemysłowy jest chroniony maksymalnie przez 25 lat (podzielone na 5-letnie okresy).  Zastrzeżenie wzoru przemysłowego jest też tańsze i prostsze.  

W stosunku do nazwy i logo dobrą strategią może okazać się podwójna ochrona, zarówno jako znaku towarowego jak i wzoru przemysłowego. Nazwa i najczęściej używane logo mogą zostać zarejestrowane jako znaki towarowe, a pozostałe warianty kolorystyczne logo, jego fragmenty lub rzadziej używane oznaczenia graficzne (zwłaszcza te odświeżane co kilka lat) jako wzory przemysłowe.  

Checklista działań świadomego prawnie twórcy aplikacji mobilnej

  • Zidentyfikuj wszystkie elementy aplikacji, które są objęte ochroną prawnoautorską,  
  • Sprawdź, czy posiadasz prawo (i na jakich warunkach) do legalnego korzystania z elementów prawnoautorskich. Jeśli nie, nabądź majątkowe prawa autorskie lub uzyskaj licencję od twórcy/właściciela tych elementów;  
  • Rozważ rejestrację znaków towarowych,  
  • Rozważ rejestrację wzorów przemysłowych,  
  • Zadbaj o zabezpieczenie dowodów nabycia powyższych praw (umów nabycia majątkowych praw autorskich, licencji, świadectw ochronnych znaków towarowych, świadectwa rejestracji wzoru przemysłowego).  

Własność intelektualna to złożony temat. Wyżej poruszone kwestie mogą na początku wydawać się nieco skomplikowane, dlatego jeśli masz jakiekolwiek pytania, pisz śmiało. Możesz także umówić się na bezpłatną konsultację poniżej. Z chęcią podzielimy się z Tobą naszą wiedzą i doświadczeniem!  

Zostaw komentarz

dziewięć + 10 =

Informacja o Administratorze i treść Polityki prywatności znajduje się tutaj: (link)

Zapisz się na newsletter

Z naszą kancelarią nie zbłądzisz w świecie prawa IT.

Informacja o Administratorze i przetwarzaniu danych w celu wysyłki Newslettera znajduje się tutaj

Pełna treść Polityki prywatności znajduje się tutaj